DALEN

De oude perkamenten vermelden datin dat jaar 1276 Hindricus van Borculo, burggraaf van Coevorden, uitspraak moest doen in een geschil tussen het klooster van Assen en de ingezetenen van Dalen. Vele eeuwen heerste er echter rust in Dalen. Zo nu en dan werd de rust verstoord, wanneer soldaten het dorp naderden, zoals in de Spaanse oorlog en tijdens de inval van de Munsterse troepen.
Met namen in het begin van de 19e eeuw veranderde dit rustige beeld. Het feit dat de vesting Coevorden nabij Dalen lag, was er de oorzaak van, dat de Dalenaren nogal eens bij de strijd werden betrokken. De vesting Coevorden was zelf een van de laatste bolwerken, die op de Fransen werden heroverd en dat hebben de inwoners van Dalen geweten.
1551 april 30, up avent Philippi et Jacobi apostolorum
Frans Coeps, schulte van Daelen, Hessele en Swele, verklaart dat de buren van Meppel in gebruik gegeven hebben aan Reynold van Bourmannia, drost te Coevorden, en zijn vrouw Elisabeth vann Brackel een stuk veenland, gelegen vanaf de Wulffscuelen tot aan de Drentse scheiding, tussen de marken van Suytwolde en Lutten. Bezegeld door de schulte. Gevidimeerd in inv.nr. 574 (regest 140).
1590 juni 2 Philips (II), koning van Castilien, enz., oorkondt, dat Johan Vurd, kanselier van Overijssel, Drenthe en Linghen, als plaatsvervanger van Francois de Verdugo, stadhouder, gouverneur en kapitein-generaal van Vrieslandt, Overijssel, Groeningen, Drenth en Linghen, in aanwezigheid van Derick Hertgers, raad en Johan Scholte als zijn leenman en Hendrick van Munster in plaats van wijlen Hendrick van Munster, zijn vader, beleend heeft met: 1. De heerlijkheid en het gerecht van Ruinen, Buddinckwolde, Haeckeswolde en ter Bullinge; 2. De erven en goederen, den Oldenhoff, den Nijenhoff genaamd, de tienden te Ruinen en te Pette, de erven en goederen, Wulverinck, Ludderinck, Hadvoldinck Westebrinck, Broecksinck en Olde Lanssinck genaamd, die in Ruinerkerspel gelegen zijn; 3. De gruit te Ruinen; 4. Zeven hoeven land, die in het kerspel van Zuytwolde gelegen zijn; 5. Het goed, toe Oeldinck genaamd, dat in het kerspel van Daelen gelegen is; 6. De tienden te Gheess in het kerspel van Hessele (Oosterhesselen); 7. De grove en smalle tienden, gaande uit de erven, Roederinck en Ribbertinck genaamd, die in het kerspel van Dever (Diever) gelegen zijn; 8. De goederen, Westeyche en Wildenberch genaamd, die in het kerspel van Overeesten (Avereest) gelegen zijn; 9. Het erve, Remmerinck genaamd, dat te Bairloe (Ballo) in het kerspel van Rolde gelegen is; 10. Het erve, Nijdinck genaamd, dat in het kerspel van Norich (Norg) gelegen is; 11. De boterpacht van Buddinckwolde en op der Bullinge; 12. De erven, de Hoff toe Welvelde, die luttike Hulscher, Sterckesloe, het huis te Becke, het huis ter Haer, het goed Bartoldinck en het erve, dat Velthuys te Hertmen genaamd, die in Twente gelegen zijn. |
Omdat alle toevoer naar Coevorden was afgesloten, bleef de Fransen niets anders over dan uitvallen te doen, te stropen en te plunderen. Dalen is van deze stroop- en plundertochten meerder malen het slachtoffer geweest en heeft veel geleden van het oorlogsgeweld in die tijd. In 1816 dreigde het vuur Dalen met de grond gelijk te maken. Een zware brand verwoeste 7 woonhuizen en 12 schuren. Uit deze tijd 1824 stamt ook de kerk, waar nog altijd het uit 1850 stammende kerkorgel valt te bewonderen. De toren van de kerk is opgetrokken uit grote baksteen en dateert uit de 15e eeuw. De torenklok die in 1639 werd gegoten, is tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofd, maar hangt nadien weer op de oude plaats.
In 1883/84 werd Schoonebeek, tot dan behorende tot de gemeente Dalen, een zelfstandige gemeente.
Het gemeentewapen
Bij koninklijk besluit van 1932 werd aan Dalen het hiernaast afgebeelde wapen verleend, waarvan de beschrijving luidt:
1. in goud een adelaar van keel
2. in sabel een schoorsteenhaal van goud.
Het schild gedekt met een gouden kroon van drie bladeren twee paarlen. Het motief voor de lilnks in het gedeeld schild voorkomende adelaar (in rood) is, dat het grondgebied van de gemeente Dalen (met dat van Schoonebeek) in vroegere dagen deel heeft uitgemaakt van het schoutambacht Coevorden. Met het opnemen van de rode adelaar is tevens zeer gelukkig in beeld gebracht, dat de gemeenten Schoonebeek en Dalen één gemeente hebben gevormd. Het wapen van Schoonebeek vertoond in zijn gedeeld schild rechts dezelfde adelaar.
De vuurhaal of schoorsteenhaal rechts in het gedeeld schild is afkomstig uit het wapen van de familie Ten Holte, waarvan verschillende leden tot burgemeestersambt hebben vervuld. De vuurhaal, die in vroegere jaren in vele Drentse boerderijen in gebruik was, is bedoeld als herinnering aan de Saksische invloeden op het karakter van de dorpen op het Drentse platteland.