GESCHIEDENIS
FAMILIE MEESKE
Deze tekst is ontleend aan Johan (JA) Meeske te Zwolle
De geschiedenis van de familie Meeske gaat voorlopig niet verder terug dan de late achttiende eeuw. De familie woont dan in het gebied ten oosten van Bellingwolde in het Dollard gebied met een aantal dorpen zoals Wymeer, Halte en Vellage, die gesticht zijn in de veertiende eeuw als vluchtplaatsen voor Dollard overstromingen.
De naam Meeske komt er niet veel voor, maar op een avondmaalsbeker uit 1782 in Vellage komen twee Meeskes voor, een Frerk en een Berend, die meebetaald hebben aan de beker.
Ook was er in 1770 een veerman Frerk Meeske in Völlen of het hier om familie gaat is (nog) niet aan te tonen. Het hele gebied van Oost-Groningen en het aangrenzende Duitse deel is natuurlijk geografisch en taalkundig van origine een geheel. Kerkelijk vielen deze plaatsen vaak onder een Nederlandse classis.
Op veel Duitse kerken tref je vaak teksten in de Nederlandse taal aan.
De eerste familie naam, die we tegen komen is Wolter Hindriks geboren in Halte en in 1806 ( 27/12) in Wymeer overleden. Hij was getrouwd met Evertje Everts. Het paar had verschillende kinderen, die jong zijn overleden.
( Hindrik Hindriks in 1789 verdronken 6 jaar oud en Evert in 1787 overleden aan de wormen op drie jarige leeftijd.) De achternaam Meeske is hier nog niet vermeld, zodat het natuurlijk mogelijk is, dat zijn zoon Evert Wolters de naam zomaar heeft uitgezocht ten tijde van Napoleon.Evert Wolters Meeske ( geboren in Wymeer op 25/04/1796) heeft in Bellingwolde gewoond en was daar timmerbaas. Hij was getrouwd met Albertina Alberts Kruiter geboren in Boertange ( 30/11/1794). Ze was de dochter van de smid Albert Kruiter en van Dedde Alberts.
Ze trouwden op negen augustus 1830 in Bellingwolde en na de plechtigheid lieten ze onmiddellijk hun zoon Wolter geboren op achtentwintig augustus 1829 te Bellingwolde registreren als hun zoon. Evertje Everts was bij dit huwelijk nog aanwezig.
Wolter had nog een broer Albert geboren in 1834 overleden in 1835.
Wolter woonde later in Beerta en was daar timmerman.
Hij was getrouwd met Marieke Bos ( geboren in Bellingwolde) in 1862 kregen ze een dochter Marieke Alberdina.
Op negentien september 1866 trouwde Wolter voor de tweede keer met Geessien Alberts Pals.
WOLTER MEESKE GEESSIEN PALS
Zij is geboren in 1843 in Beerta en was van beroep naaister.
Haar ouders waren Albert Harms Pals van beroep koopman en Geesien Jans Wester, die ook in Beerta woonden. De ouders van de bruid zijn bij dit huwelijk aanwezig. De ouders van Wolter zijn al beiden overleden.
In 1867 wordt Everardus geboren in Beerta.Op 19 augustus 1870 wordt Jan,onze opa, geboren ook te Beerta.
Hij wordt in 1872 gevolgd door Alberdina en in 1874 volgt nog Adrianus Harmannus. In 1879 wordt Gezinus geboren, in'87 Harm, in '82 Harmanna en in '84 Jantina.
Een aantal dochters blijft ongetrouwd omdat de ouders, naar verluidt vooral de moeder, te kritisch waren. De familie is aangesloten bij de Nederlands hervormde kerk. Ze woonden later in Winschoten in het centrum in een huis met een tuin. Het pand bestaat overigens niet meer.
Familiefoto Winschoten
De tantes hadden een paar spaarcenten, die ze in het kader van risicospreiding bij verschillende banken ondergebracht hadden.Wolter Meeske ( Jansz.) ging daar regelmatig heen om voor de tantes geld van de bank te halen.
Nadat de laatste tante ergens in de vijftigerjaren is overleden waren er nog wat spulletjes te verdelen en ook nog een paar centjes. Veel was het niet maar toch.
Zo zijn er een paar Chinese kopjes in de familie en een paar zakhorloges van overgrootvader Wolter.
JAN MEESKE
JOHANNA RYTEMA
Jan en Albert vinden we later in Groningen, waar Jan een bakkerij heeft aan het Winschoterdiep en Albert in de Zwanestraat, dacht ik. Jan was getrouwd met Johanna Rietema uit Delfzijl.
Ze krijgen de volgende kinderen: Everarda (beter bekend als Eva) en getrouwd met Bé Groenhuis.
Gezina : getrouwd met Klaas de Vries.
Froukelina (beter bekend als Froukje en ongetrouwd.
Ammie: was lange tijd ongetrouwd en trouwde op latere leeftijd met Meindert Stuit. Ze hadden een zaak in verfbenodigdheden in de Mauritsdwarsstraat.
Wolter: getrouwd met Tinie Smit en
Johannes Gezinus (beter bekend als Jo) en getrouwd met Andrea van Eerden
Aan het Winschoterdiep was achter de bakkerij een paardenstal, waar de paarden van de trekschuit konden staan. De paarden werden bijgevoerd met brood.
Bij de bakkerij van Albert Meeske, die rechts op de foto staat (bron:Rene Thiescheffer)
Jan kreeg op een gegeven moment financiële problemen, waarna Albert hem hielp. Toch bleek de zaak niet vol te houden en Jan moest gaan werken in een brood fabriek in de Korrewegbuurt.
De familie is toen naar de Billitonstraat verhuisd. Jan overleed al in 1918 aan de Spaanse griep, die in de wereld veel slachtoffers heeft gemaakt.
Wolter Meeske.
Wolter was geboren op 1 oktober 1902 te ……… Van zijn vroege jeugd is niets bekend, dan alleen dat hij opgroeide in een gezin met zes kinderen. Hij was de oudste zoon en genoemd naar zijn grootvader Wolter.
Hoe hij was en op welke school hij heeft gegaan is niet bekend. Naar is aan te nemen moet dat in de omgeving van de straat waar ze woonden, het Winschoterdiep, zijn geweest. Naar beste weten zijn ze later, toen de bakkerij niet meer lonend was, verhuisd naar de Billitonstraat.
Toen opa Jan was overleden in 1918 ten gevolge van de Spaanse griep was Wolter, 16 jaar.
In de begin jaren twintig ging hij naar de jongelingsvereniging van de
gereformeerde kerk.
WOLTER MEESKE EN TINY SMIT
Rond 1924 kreeg hij verkering met Tiny Smit uit de Duikerstraat. Wolter zal in die tijd al als boekhouder bij apotheek Tonella aan het Zuiderpark hebben gewerkt. In elk geval heeft hij daar gewerkt tot 1936. Toen werd hij vanwege de crisistijd ontslagen.
Wolter en Tiny zijn getrouwd op 7 mei 1931 en kwamen te wonen aan de Piet Heinstraat in Groningen. Hun volgende woning was aan de Radijsstraat.
Naar beste weten werd hun dochter Aly geboren op 31 maart 1932 in de Piet Heinstraat. In elk geval zijn ze kort daarop verhuisd. Ook woonde opoe Meeske bij hen in.
Hun oudste zoon Jan Hendrik werd geboren op 13 april 1938 aan de Stadhouderslaan 32a (later 27a). Deze woning zal betrokken zijn achter in de jaren dertig.
Op 10 oktober 1939 werd Hendrik Johannes geboren als tweede zoon van Wolter en Tiny. In dat jaar is ook opoe Johanna Meeske overleden.
Een jaar later op 5 mei 1945 brak de WO-2 uit en werd ons land bezet door de Duitsers. In deze tijd was het voor de ouders moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Hoewel er geen honger werd geleden, merkte men wel de gevolgen van de oorlogstijd.
Alles was op de bon en brandstof was niet of nauwelijks te krijgen.
Op 19 januari 1943 werd de derde zoon geboren, Johannes Gezinus. Hij was vernoemd naar de enige broer van vader Wolter. Hiermee was het gezin compleet.
Het was 13 april 1945, op de verjaardag van Jan, dat de Canadezen de verovering inzetten van de stad Groningen. Gedurende het hele weekend heeft de strijd geduurd en werd een groot deel van de stad in puin geschoten. Gaandeweg werd alles weer normaal.
Aly die op de Kuyperschool had gezeten, ging daarna naar de Chr. HBS aan de Rozenstraat. Jan en Henk gingen na de lagere school aan de Kraneweg/Otto Eerelmanstraat.
Johannes Gezinus
Johannes was veertien jaar oud toen zijn vader overleed en grootmoeder Johanna stond er alleen voor. Dat zal in een tijd zonder sociale voorzieningen een hele opgave geweest zijn. De kinderen moesten een steentje bijdragen in het onderhoud van hun moeder. Johannes moest al vroeg aan het werk en begon zijn carrière als jongste bediende bij een bank, waar hij op z'n vijftiende al met fl. 3000000 over straat liep. Dat moet in een tijd geweest zijn dat de mensen elkaar nog vertrouwden.
Hij bekwaamde zich in het boekhoudvak en werkte o.a. bij een garage van de gebroeders Rust aan het Boterdiep .
Hij ontmoette Andrea van Eerden ( 7/09/04), dochter van Jan van Eerden (timmerman en later opzichter bij de gemeente Groningen) en Andrea Klaziena van de Beek, op de zondagschool.
Er ontstond een relatie en een lange verlovingstijd. Geld voor een eigen huishouding was er nog niet.
ANDREA VAN EERDEN 23 JAAR
De familie van Eerden ging aan de Stadhouderslaan wonen in een nieuwbouwwijk “ de Oranjewijk” . Johanna Rietema ging er later ook wonen met haar kinderen, zodat de geliefden bij elkaar in de buurt woonden.
Op een dag sprong Johannes tijdens het sinterklaasfeest uit een grote cadeau verpakking om zich zo als aanstaande schoonzoon te presenteren. Johannes en Andrea trouwden in 1934 en kregen acht kinderen: Jan, Andrea, Johanna, Anja, Wolter, Albert, Gea en Johan.
Johannes werd gereformeerd doordat een vriend, ene Piet Westra hem meenam naar dominee Douwe van Dijk. Hij was hierover dermate enthousiast, dat hij z'n broer Wolter ook meenam. Beiden werden uiteindelijk gereformeerd, net als de schoonouders van Johannes en de familie ging kerken in de Noorderkerk dicht bij het Noorderplantsoen.
Johannes studeerde in zijn vrije tijd theologie. Een domineesschap is er echter nooit van gekomen. Ze woonden een tijdje in de Tuinbouwstraat en later ook in de Stadhouderslaan, die nog een belangrijke familielaan werd, want Wolter woonde er later ook met zijn vrouw Tinie Smit en hun kinderen Jan, Alie, Henk en Johan.
Zelfs Johan junior woonde er in de zeventiger jaren een poosje met Ines en hun dochters.
Inge-Jose en Anne-Lies werden er geboren.
In die tijd woonde ook Frans Noorman er met zijn vrouw Dorien en hun dochter Nienke. Frans is een zoon van een zus van Andrea van Eerden Geesje (Gè) en Jan Noorman.
Johannes was in de crisistijd een poosje werkloos en kwam op den duur bij de BB ( bescherming bevolking ) te werken, waar hij zijn loopbaan ook afsluit op vijfenzestig jarige leeftijd als hoofd administratie.
In de oorlogstijd kozen ze voor de vrijmaking. Dat was de meest rechtschapen tak van het gereformeerdendom.
Johannes was actief in de wijk wat b.v. bleek bij oranje feesten, bevrijdingsfeesten en jubilea waar muzikale obades georganiseerd moesten worden. Op bruiloften werd hij vaak gevraagd als ceremoniemeester. Hij kwam in de Kuiperschool de liederen instuderen bij de diverse klassen.
Hij zong zelf graag en zat op het zangkoor Laus Deo, waar hij de baspartij verzorgde. Hij liet zich graag horen op bruiloften en partijen en menigeen kent hem ook van zijn geluid tijdens het zingen in de Noorderkerk.
Andrea Meeske had het druk met haar achttal, wat in een relatief klein huis geen kleine opgave was, die ze met haar gevoel voor humor altijd met plezier vervulde.
Gezin van Jo en Andrea Meeske met de oudste 6 kinderen.
Van links naar rechts:Wolter, Anja, Johanna en Albert, daarboven
Andrea achter haar moeder en links van haar Jan, de oudste.
Wolter Meeske was ambtenaar bij sociale zaken. De families hadden regelmatig contact. Er waren vooral bepaalde kinderen die elkaar opzochten. Jan van Wolter kwam b.v. vaak op zondag een potje dammen. Ook Johan kwam geregeld bij hen aanwaaien. De jongens van tante Tinie gingen naar de universiteit; een knap staaltje emancipatie van de kleine luiden.
In de lijn van Johannes kwam dat pas een geslacht later. 8 Monden vullen was niet niks. Er moest gewerkt worden.
De kinderen gingen in hun jonge jaren allemaal naar de Abraham Kuiper school, die achter de Kerklaan was gelegen. Johannes zat in het bestuur en leerde zijn kinderen gekke liedjes als: “de Kuiperschool is een varkensschool”. Hoezee!
Daar zitten de biggetjes twee aan twee, hoezee! De rest is niet geschikt voor publicatie.
De familie is redelijk ongeschonden uit de oorlog gekomen en had de handen vol aan het grootbrengen van de kinderen.
Eva Groenhuis Meeske woonde met haar man Bé in Breda. Ze kregen vijf kinderen: Jo, Gerrit, Harrie Ria en Trix. De familie had ondanks de afstand regelmatig contact via logeerpartijen.
Froukje Meeske werkte in de huishouding in de buurt van Marum in het plaatsje Noordwijk bij een boerenfamilie en sterft al in de vijftigerjaren. Johan junior heeft haar maar een paar keer gezien en heeft een keer een verfdoosje van haar gekregen.
We zullen maar zeggen dat het een diepte investering geweest is.
Ammie en Geziena zijn vrij jong gestorven. Geziena had samen met oom Klaas de Vries drie kinderen: de tweeling Jan en Johannes en een dochter Maria.
Johannes Meeske overleed in 1978 op drieenzeventig jarige leeftijd. Hij had al een keer gezegd: ”Andrea, die wordt wel 93”.
Andrea van Eerden volgde pas in 2001 op zesennegentig jarige leeftijd een grote schare kleinkinderen achterkleinkinderen achterlatend..